Spring naar content

Sollicitatieplicht

De meeste inwoners zijn verplicht om werk te zoeken wanneer zij een bijstandsuitkering ontvangen. Hoe dit wordt geregeld, beïnvloedt de gezondheid van inwoners.

Publicatiedatum: 18 december 2023

 

Impact van sollicitatieplicht op gezondheid

Als mensen verplicht worden om werk te zoeken, resulteert dat vaak in slechte gezondheids- en welzijnsuitkomsten. Het zorgt voornamelijk voor meer stress. Wanneer men niet aan de sollicitatieplicht kan voldoen en er daardoor sancties opgelegd worden, zorgt dat voor nog meer stress, onder andere doordat mensen afhankelijk worden van hun sociale netwerk voor financiële steun. De financiële autonomie neemt dus af. Daarnaast zorgt de verplichting er mogelijk voor dat mensen sneller in werk met slechte omstandigheden terecht komen. Zo is het werk bijvoorbeeld vaker verbonden met een onzeker dienstverband, lage salarissen en gevaren in de werkomgeving. Volgens onderzoek bleek de verplichting om werk te zoeken zelfs de kans op sterfte te vergroten.

Wanneer specifiek alleenstaande ouders verplicht werk moeten zoeken, zorgt dat voor extra negatieve uitkomsten. Niet alleen is het combineren van zorgtaken met het zoeken van werk moeilijk, ook geeft het ouders het gevoel niet erkend te worden voor hun zorgtaken. Volgens onderzoek geeft de verplichting om werk te zoeken het gevoel dat de alleenstaande ouders niet vertrouwd worden. Dat schaadt hun gevoel van eigenwaarde en zelfrespect. In een onderzoek kwam in interviews naar voren dat alleenstaande ouders moeite hebben met het navigeren door de voor hun gevoel onhaalbare eisen. Dit zorgt uiteindelijk voor meer stress, angst, depressie en over het algemeen voor slechtere gezondheid en welzijn.

Implicaties voor beleid

  • Kijk bij het verplichten om werk te zoeken naar de omstandigheden van de inwoner, zoals zorgtaken. Kijk kritisch naar de haalbaarheid van de verplichtingen.
  • Houd ook rekening met de arbeidsvoorwaarden van het werk waar men terecht kan komen: geef inwoners de vrijheid om werk te zoeken met acceptabele arbeidsvoorwaarden.
  • Monitor de impact die het zoeken van werk op de inwoner heeft. Evalueer je eigen beleid.
  • Bied inwoners ondersteuning voor de negatieve gezondheidsgevolgen die kunnen optreden door sollicitatieplicht.


Auteur: Eline van Bennekom; Wageningen Universiteit, in samenwerking met Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universiteit Leiden en I&O Research Gemeente Amsterdam. Met financiering van de Nationale Wetenschapsagenda, mogelijk gemaakt door NWO en ZonMw.

Onderzoek naar uitgevoerd beleid:

  • Analyse van data van een “Jobs First” gerandomiseerd experiment met 4612 deelnemers in de Verenigde Staten uitgevoerd door onderzoekers van verschillende universiteiten.
  • Analyse van data van een gerandomiseerd experiment betreft het “Florida Family Transition Program” met 3224 deelnemers in de Verenigde Staten uitgevoerd door verschillende onderzoekers van Columbia University.
  • Interviews met 21 alleenstaande ouders die verplicht werk moesten zoeken in Australië.

Hamilton, L., & Mulvale, J. P. (2019). “Human Again”: The (Unrealized) Promise of Basic Income in Ontario. Journal of Poverty, 23(7), 576-599. doi:10.1080/10875549.2019.1616242

Katikireddi, S. V., Molaodi, O. R., Gibson, M., Dundas, R., & Craig, P. (2018). Effects of restrictions to Income Support on health of lone mothers in the UK: a natural experiment study. The Lancet Public Health, 3(7), e333-e340. doi:10.1016/S2468-2667(18)30109-9

Muennig, P., Rosen, Z., & Wilde, E. T. (2013). Welfare programs that target workforce participation may negatively affect mortality. Health Affairs, 32(6), 1072-1077. doi:10.1377/hlthaff.2012.0971

Wilde, E. T., Rosen, Z., Couch, K., & Muennig, P. A. (2014). Impact of welfare reform on mortality: An evaluation of the connecticut jobs first program, a randomized controlled trial. American journal of public health, 104(3), 534-538. doi:10.2105/AJPH.2012.301072

Grahame, T., & Marston, G. (2012). Welfare-to-work Policies and the Experience of Employed Single Mothers on Income Support in Australia: Where are the Benefits? Australian Social Work, 65(1), 73-86. doi:10.1080/0312407X.2011.604093